اسطوره های ایران باستان - بخش سوم - اشیاء افسانه ای -- جام جمشید

جام جم یا جام جمشید

جام جم یکی از قدیمی ترین و پر ارزش ترین اشیاء باستانی است. گنجینه اسطوره ای پادشاهان پارسی، جام جم منتسب به پادشاه افسانه ای ایران باستان ، جمشید است. جام جم، یا جام جهان‌نما، جامی بود که همهٔ عالم در آن نمودار می‌شده. مورخین باستان این جام را به جمشید نسبت داده اند و آن را جام جم و «جام جمشید» نام نهادند. همچنین، به آن «جام جهان‌نما»، «جام گیتی‌نما»، «آیینهٔ گیتی‌نما»، «جام کی‌خسرو»، «جام جهان‌آرا»، «جام جهان‌بین»، و «جام عالم‌بین» نیز گفته می‌شود

در نظم و نثر پارسی بارها از جامی به نام جام جهان‌نما، جام کی‌خسرو، آیینه سلیمان، آیینهٔ سکندر، و غیره یاد شده و فرهنگ‌نویسان گفته‌اند: جامی بوده است که احوال خیر و شر عالم از آن معلوم می‌شده است. جام جم یا جام جمشید که ساخته فرزانگان بوده است و هفت فلک در او معاینه و مشاهده می‌شده (شرفنامه منیری). پیاله جم و پیاله یا آئینه سلیمان و یا اسکندر که همه عالم در آن، بنا بر افسانه نموده می‌شد - ناظم الاطباء

همچنین، جام جهان‌نما در نظر مؤلفان «خدای‌نامک» پهلوی که مبنای تألیف شاهنامه قرار گرفت، جامی بوده است که صورت‌های نجومی و سیارات و هفت کشور (هفت‌اقلیم) زمین بر آن نقش شده بود و دارای نیرویی اسرارآمیز بوده است و هر واقعه‌ای که در پهنه جهان اتفاق می‌افتاده، بر روی آن منعکس می‌شده است. جام جم دارای هفت خط موازی از پایین به بالا بود که به ترتیب از پایین به بالا فرودینه، کاسه گر، اشک (خطر)، ارزق(سبزو سیاه)، بصره، بغداد، و جور نامیده شده بودند

 

بنا بر روایت های باستان، جام جم یا جمشید ، جامی جادویی بوده که حاوی آب مقدس است و هر آن کسی که از آب موجود در این جام بنوشد، به زندگی جاوید دست خواهد یافت. همچنین، میتوان با خیره شدن به سطح آبی که در جام جمشید موجود است، تصویری روشن از همه نقاط  جهان و یا اتفاقات آینده دید. با نگاه کردن به درون جام جمشید ، میتوان به همه اسرار جهان دست یافت